Riyolit porfir
Riyolit porfir, ince taneli ( afanitik dokulu ), beyaz, açık gri, pembe renkli magmatik kayaçtır. Fenokristaller hariç, tanımlanabilmesi için mineralleri oldukça ufak tanelidir. Örneklerde, ortoz mineralleri fenokristaller halinde bulunur. Renk, bir çok durumda, kayacın tanımlanmasında zayıf bir göstergedir. Bu tanımlama, örnek ilk görüldüğü andaki ilk tahminde kullanılabilir. Bununla beraber, ortoz fenokristalleri kayacı felsik kategoriye (sıralamaya) sokar. Kuvars oranını bilmeden, faneritik dokulu kayacın siyenit veya alkali granit olduğu söylenemeyecektir.
Trakitik kayaçlar genellikle porfiritiktir. Bu kayaçlar, trakit porfir olarak adlandırılır. Kayaç, bir veya iki cm. uzunluğunda tabuler şekilli büyük sanidin kristalleri ince taneli hamur maddesi içinde yer alır. Kayacın bu görünüşü mükemmeldir. Bir çok trakit içinde, fenokristaller çok az ve küçüktür. Hamur maddesi oldukça tanelidir.
Ferro-magnezyen minerallere ( hornblend ve kısmende biyotit ) büyük-uzun kristaller halinde nadiren rastlanır. Genellikle, bu kayaçların el örneklerinde göze çarpmaz.
Uzun, dar paralel çubuklar halinde sanidin kristallerini içeren trakitik matriks ile, küçük, karemsi veya üçgen prizmalar şeklinde ayni mineralleri içeren ortopirik matriks olmak üzere iki tip matriks ( hamur maddesi ) kabul edilir.
Andezit porfir
Andezit porfir, Na/Ca plajiyoklas, amfibol ve biyotit gibi mineralleri içerir. Amfibol fenokrisralleri hariç, kayacın içindeki mineraller tanımlanabilmesi için oldukça ufaktır. Andezit porfir, ince taneli – afanitik – dokuda, orta renklerde (mezokrat = COL % 35-65) bir magmatik kayaçtır.
Bazalt porfir
Bazalt porfir, mafik magmatik kayaçtır. Kayacın afanitik dokulu kısmı tipik olarak koyu renkli iken, büyük plajiyoklas fenokristallerinin toplandığı k isimlar ise, açık renkli görünüm sunar. Bazalt porfir, esas olarak, Ca plajiyoklas, piroksen ve biraz olivin içerir.
Kalsiyumlu feldspat fenokristalleri hariç kayacın bileşimindeki mineraller tanımlanabilmeleri için oldukça ufaktır. Fenokristaller, bu kayaçların iki iki aşamada soğuduğunu gösterir.
Magmanın, yeryüzeyinin altında
plajiyoklas kristallerinin şekillenmesi için bazen yavaş soğuma gerçekleşir ve sonra kalan kısım yüzeye doğru çıkıp hızlı soğuma sonucu diğer kısım katılaşır. Fakat, bu kısım, daha önce oluşan kısımdan daha çok ince tanelidir. Bu yapı, kayaçların yüzeyde oluşmadığını, dayk, sil ve lakolit şeklinde oluşabileceğini gösterir ( işaret eder ).
Kaynak: Doğaltaş Atlası