Türkiye, doğal taş zengini bir ülke. Hemen hemen tüm şehirlerinde işlemeye uygun bir taş çeşidi mevcut. Özellikle Anadolu coğrafyasında bulunan doğal taş çeşitlerini insanoğlu binlerce yıldır yapılarında kullanmak suretiyle barınma ihtiyacını gidermiştir. Evlerde doğal taş kullanımının bu derece yaygın olmasının ana nedeni sağlıklı bir yapı malzemesi olmasından ileri gelmektedir. Öte yandan birçok doğal taş cinsi yalıtım değeri taşıdığından ayrıca bir tercih unsuru haline gelmiştir. Doğal taşlar kış mevsiminde evleri ılık tutarken yazları ise daha serin tutmaktadır. Uygulanabilirliği açısından da kolay bir ürün olan doğal taşların yapılarımızda en sık kullanılan çeşitlerinden bir tanesi de kayrak taşlarıdır. Özellikle Denizli, Muğla, Uşak ve Kütahya illerinde bol çeşit ve rezerve ev sahipliği yapan bu doğal taş çeşidi günümüzde hem ülke içinde hem de yurt dışında oldukça albenisi yüksek bir doğal taş çeşidi olarak ön plana çıkmaktadır. Kayrak taşları yapısı ve bünyesinde barındırdığı mineral çeşitliliği ile birbirinden farklılık arzetmektedirler. Değerleri de bu kriterlere bağlı olarak birbirinden ayrışmaktadırlar. Örneğin kuvars içerikli kayrak taşları hem simli yapısı ile daha şık bir görüntü ortaya koyarken aynı zamanda da kalkerik yapıdaki kayrak taşlarına nazaran daha uzun ömürlüdürler. Kayrak taşı ocakları diğer mermer maden ocaklarına göre daha farklı bir yapıda olup çıkarılma işlemi de çok farklıdır. Maden sahasında yayılım şekline göre açılan ayna kırıcılı ekskavatörler tarafından açıldıktan sonra moloz vaziyetteki taş kütlesi kırılmaktadır. Darbe alan kayaçlar, kırıcının şiddeti ile pul pul dağılmaktadır. Daha sonra bu kayaçlar ise kayrak taşı ustalarının çekiç ve murç yardımı ile ayırma işleminden sonra kalınlıklarına göre dağılım yapıldıktan sonra ebatlarına göre sınıflandırılarak paletlere dizilmektedir. Bir usta 1-3 cm kalınlıktaki kayrak taşından bir günde yaklaşık 2 ton kayrak taşı üretebilmektedir. 1 ton kayrak taşı cins ve yapısına göre değişik m2 lerde metraj çıkartabilirler. Örneğin Bodrum kayrak taşının 1-3 cm arası kalınlığındaki kayrak taşı yaklaşık 13 m2 alan kaplarken, Bayındır kayrak taşı 20 m2 yer kaplamaktadır. Bu tamamen iki taş arasındaki yapısal farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Örnek vermek gerekirse bodrum kayrak genel olarak Bayndır kayrağına nazaran daha kalın olup genelde 3 cm kalınlık dolayındadır, Bayındır kayrak taşında ise 1 tonluk kayrak taşı paletinde 1 cm kalınlıkta taş yaklaşık yarı yarıyadır. Bu nedenle daha fazla metraj yapmaktadır. Öte yandan Bodrum kayrak taşının yapısı kamburlaşmaya müsait olduğundan yürüme konforu açısından dezavantajlıdır. Kalibrasyon açısından da Bodrum kayrak taşı diğer kayrak çeşitlerine göre daha heterojendir. Bodrum kayrak taşı sarı, siyah ve sarı siyah karışık renkli olarak yayılım göstermektedir. Yine Muğla ili çevresinde çıkan bir diğer kayrak taşı cinsi de Muğla Fosilli ismiyle bilinen kayrak taşıdır. Yapısal olarak bodrum taşının sarı rengine yakın bir tonda çıkan bu kayrak taşı üzerinde taşıdığı fosil yaprak desenler sebebiyle çok fazla tercih edilmektedir. Öyle ki kimi ressam ve diğer sanatçılar Muğla fosilli kayrak taşını işlemişler ve bu doğal taşın üzerine resim yapmaktadırlar. Muğla ili sınırlarında bir diğer kayrak taşı çeşidi ise Kavaklıdere’ de bulunan gümüş kayrak taşıdır. Bu kayrak taşı cinsi ise gümüş ile mavi renk arasındaki tonlarda yayılım seyrindedir. Muğla Gümüş kayrak taşı olarak piyasada isim yapmış bu doğal taş da yine 3 cm kalınığa daha yatkın bir düzeydedir.
Muğla ‘ da çıkan belli başlı kayrak çeşitlerini sıraladık. Dilerseniz biraz da İzmir ili sınırları içerisinde çıkan ve tercih edilen kayrak çeşitlerinden bahsedelim. İzmir’ de bulunan kayrak taşı çeşitleri genel olarak ince ve nispeten diğer kayrak cinslerine nazaran daha küçük parçacıklar halindedir. Bayındır ve Ödemiş ilçelerinde yayılım gösteren bu kayrak taşları renk olarak limon sarısı, beyaz, gri ve duman rengi tonlarındadır. Doğanın insanoğlunun ayakları altına serdiği binlerce nimetten bir tanesi olan kayrak taşları bu bölgede daha profesyonel bir şekilde işlenmekte ve kimi Avrupa ülkelerine ihraç edilmektedir. Hem ince hem de kalın yapıda ürün verebilen İzmir kayrak taşları ayrıca kalem kayrak olarak bilinen çıta kayrak taşları konusunda da oldukça verimli bir yapıda yer almaktadır. Genel çerçevede bahsetmek gerekirse bu kayrak taşı ocaklarından döşemelik kayrak taşı, kaplamalık kayrak taşı, duvar örmek için uygun olan yapı taşları, sıra duvar yapmak için kullanılan kalem kayrak taşları ve seramik kayrak taşı olarak işlenmek üzere 1 cm kalınlığında, 40 cm + en ve boyunda ebatlamaya uygun kayrak çeşitleri çıkarılmaktadır. Hem renk hem de ebat çeşitliliği açısından büyük zenginliğe sahip olan İzmir kayrak taşları ayrıca birçok kamu ihalelerinde Bayındırlık pozlarında tercih edilmektedir.
İzmir kayrak taşları ile başa baş kalitede yer alan bir diğer kayrak taşı cinsleri ise Denizli ilinde yer almaktadır. Denizli ili sınırlarında çıkan kayrak taşları da kendi içerisinde birbirinden farklı yapıda yer almaktadır. Denizli’ nin Bekilli ilçesinde bulunan kayrak taşı ocaklarının bazıları kuvars yapıda iken bazıları ise kil/kalker yapıdadır. Bu nedenle Denizli kayrak taşı ocakları heterojen yapıdadır. Dayanım açısından simli kayrak taşları, kalkerik yapıdaki kayrak taşlarına göre fiziksel çözülme konusunda daha mukavemetlidir. Bu nedenle kalibrasyon açısından da kuvars içerikli bu simli kayrak taşları daha düzgün ve adeta seramik kıvamında seyretmektedir. Kalibrasyonun homojenliğinin en büyük avantajı ebatlamaya daha müsait bir yapıda olmasıyla ilişkilidir. Nihayetinde ebatlı kayrak taşları döşenme esnasında kalınlık farklılıklarına göre daha kolay veya daha zor uygulanmaktadır. Kuvars içerikli simli kayrak taşları ebatlama işleminde diğer kalkerik yapıdaki kayrak taşlarına göre daha zor kesilmektedir. Taşın yapısındaki kuvars ve mika kesim testeresini oldukça kasmaktadır. Ayrıca kuvarsit kayrak taşları diğer özellikteki kayrak taşlarına nazaran kat kat daha fazla ömürlüdür. Bekilli kayrak taşları sarı, kahverengi, yeşil ve gri renkte yayılım göstermektedir.
Ezcümle doğal taş ocaklarından ekskavatör vasıtasıyla özel uygulamalarla çıkartılan ve değişik teknik ve yöntemlerle işlenen, tamamen doğal ve özel bir taştır. Yapı sektörünün her türlü iç ve dış duvar kaplamalarında kullanılabildiği gibi, barbekü, şömine, fırın ve baca gibi alanlarda, yaya ve araç yolları ile park ve bahçe düzenlemelerinde tercih edilebilir.
Sarı, kahverengi, gri, açık yeşil, kirli beyaz, bordo, kırmızı renkler birbirine girmiş şekilde ve üzeri ”kuşkonmaz bitkisi fosili” görünümlü, siyah dentrik bir yapıyla kaplıdır. Genelde renkleri karışık olup renk ayrımı yapılamamaktadır.
Aşınmaya dayanıklıdır. Kaymama özelliği ile ıslak zeminler için ideal bir malzemedir. Birçok kayrak taşı cinsi Isı farklılıklarından, mevsim değişikliklerinden (don olayları vb.) etkilenmez.
Kayrak taşları ihracat kalemi olarak da doğal taş sektöründe önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle Avrupa ve Amerika’ ya ihracatı yapılan kayrak taşları genelde serbest form olarak diogonal amaçlı şaşırtmalı döşemeler için ebatlı olarak talep edilmektedir. Kayrak taşları son on yıllık süreç içerisinde devlet ve özel konut projelerinde de sıklıkla tercih edilmeye başlanmış ve yapı sektöründe kendine sağlam bir yer edinmiştir. Yapı malzeme bilgisi açısından kayrak taşının tanıtımının bugüne kadar yeterince yapılamaması bu güzide doğal taşın yapı sektöründe hakettiği yeri alamamasına sebep olmuştur.